Libya: từ biểu tình đến can thiệp quốc tế

Pháp dùng máy bay chiến đấu Rafale
trong chiến dịch tại Libya- Ảnh: AFP

THÁNG 2

* 15 đến 19-2: Biểu tình chưa từng có chống chế độ Gaddafi, đàn áp dữ dội tại Benghazi và Al-Baiida.

* 20 đến 22-2: Ðàn áp người biểu tình bằng vũ khí hạng nặng, máy bay chiến đấu và lính đánh thuê.

* 23 đến 25-2: Một vùng rộng lớn từ biên giới với Ai Cập đến tận thành phố Ajdabiya cùng với Tobruk và Benghazi rơi vào tay phe nổi dậy. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon cho biết có 1.000 người thiệt mạng.

* 28-2: Sau Liên Hiệp Quốc và Mỹ, EU đưa ra những biện pháp trừng phạt Libya.

THÁNG 3

* 1-3: Phe nổi dậy kiểm soát miền đông nhiều dầu hỏa của Libya và nhiều thị trấn ở phía Tây.

* 3-3: Ðiều tra của Tòa án hình sự quốc tế về "băng nhóm" Gaddafi với "những tội ác chống lại loài người".

* 5-3: Hội đồng quốc gia chuyển tiếp tự tuyên bố là "đại diện duy nhất cho Libya".

* 9-3: Quân Gaddafi tái chiếm thành phố Zawiyah. Gaddafi cáo buộc phe nổi dậy là khủng bố do Al-Qaeda xúi giục.

* 10-3: Lực lượng Gaddafi giành lại quyền kiểm soát thành phố Ras Lanuf. Pháp thừa nhận Hội đồng quốc gia chuyển tiếp, được thành lập ngày 27-2 của phe nổi dậy ở Benghazi.

*11-3: Hội nghị thượng đỉnh EU: bất đồng về việc thiết lập vùng cấm bay do Pháp và Anh đưa ra.

* 13-3: Quân Gaddafi tái chiếm nhiều thành phố, nhất là thành phố Brega (phía đông).

* 14-3: Quân Gaddafi tái chiếm thành phố Zuara (phía tây).

* 15-3: G8 bác bỏ một sự can thiệp quân sự, nhưng hứa đưa ra nhiều biện pháp trừng phạt tăng cường.

* 16-3: Ajdabiya, cứ điểm cuối cùng cách nam Benghazi 160km, bị quân Gaddafi tái chiếm và "kiểm soát". Nhiều người vượt qua biên giới phía đông để lánh nạn sang Ai Cập.

* 17-3: Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc biểu quyết thông qua nghị quyết cho phép sử dụng vũ lực chống các lực lượng Gaddafi, mở đường cho các cuộc không kích, thiết lập vùng cấm bay ở Libya. 5/15 nước (Trung Quốc, Nga, Ðức, Brazil và Ấn Ðộ) bỏ phiếu trắng. Ông Gaddafi tuyên bố "hỏa ngục" đang dành sẵn cho những kẻ tấn công vào Libya.

* 18-3: Tổng thống Mỹ Barack Obama loan báo các chiến dịch quân sự nếu Gaddafi không tuân thủ nghị quyết Liên Hiệp Quốc nhưng loại bỏ khả năng có các chiến dịch trên bộ.

Libya tuyên bố ngừng bắn, ngừng mọi hoạt động quân sự. Tripoli ra lệnh đóng cửa bầu trời. Các cuộc tấn công quân sự của quân Libya vẫn tiếp diễn.

* 19-3: Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy khởi động chiến dịch can thiệp quân sự quốc tế chống Libya sau hội nghị thượng đỉnh tại điện Élysée. Các máy bay chiến đấu của Pháp thực hiện các cuộc không kích đầu tiên.

Duy Phúc
(Báo Tuổi Trẻ, ngày 21.3.2011)